ZWYCZAJE WIELKANOCNE: Jak obchodzi się Wielkanoc za granicą?

Niewielu z nas wyobraża sobie dziś Wielkanoc bez biczowania dziewcząt pomponem, za co kolędnicy otrzymują malowane jajka, słodycze, a nawet alkohol. Wielu obcokrajowców uważa jednak czeskie tradycje wielkanocne za szokujące lub co najmniej śmieszne, ponieważ nigdy nie słyszeli o czymś takim w swoim kraju. Podpowiemy, co jest typowe dla wybranych zagranicznych destynacji i jakich zwyczajów wielkanocnych przestrzegają ludzie na całym świecie.

Zwyczaje wielkanocne w Anglii

Angielska nazwa Wielkanocy, słowo Easter, podobno wywodzi się od imienia pogańskiej bogini płodności Eostre, która według legendy zamieniła zamarzniętego ptaka w zająca. Ten następnie powracał każdej wiosny i w podzięce składał jajka jak ptak. Inne legendy mówią, że nazwa pochodzi od skandynawskiego słowa Eostur, które oznacza wiosnę.

Wielkanoc w Anglii rozpoczyna się już w Shrove Tuesday, który znany jest również jako Pancake Day. Nazwa ta związana jest z tradycyjnymi wyścigami naleśnikowymi, w których uczestnicy biorą udział w wyścigu z patelnią, na której muszą dostarczyć naleśnik w wyznaczone miejsce, a także co jakiś czas go odwracać. W wyścigu tradycyjnie powinny brać udział wyłącznie kobiety ubrane w spódnice i fartuchy oraz czepek, które biegną do kościoła, gdzie przekazują naleśnik dzwonnikowi i otrzymują w zamian pocałunek.

Szkoły również przestrzegają zwyczaju noszenia specjalnych czapek, znanych jako Easter Bonnets. W ten sposób Brytyjczycy oddają hołd angielskiej tradycji kapeluszniczej. Dziś jednak akcesoria te są wykonane z papieru i ozdobione motywami króliczków, piskląt, jajek lub kwiatów. Inną brytyjską specjalnością jest wyścig gumowych kaczek, w którym ludzie obstawiają zwycięzców, ścigając się po wodzie.

Podczas obchodów Wielkanocy w Wielkiej Brytanii można spotkać tzw. tancerzy Morris, czyli mężczyzn ubranych w czarne spodnie, białe koszule i kapelusze. Zgodnie z tradycją próbują oni odpędzić duchy zimy poprzez różne kreacje taneczne, uzupełnione dzwonkami, kijami, wstążkami, gałązkami lub chusteczkami.

Tradycyjny trick-or-treating i biczowanie dziewcząt zdecydowanie nie jest czymś, co można zobaczyć w Anglii, a zwyczaj ten jest nawet źle widziany przez wielu jako zbyt brutalny. Istnieje jednak interesująca tradycja przywiązywania mężów do krzeseł, którą kobiety wykonują w drugi poniedziałek po Wielkanocy, aby zarobić drobne monety lub inne jałmużny. Mężczyźni mogą następnie odwzajemnić się w ten sam sposób następnego dnia, ale zamiast pieniędzy proszą o pocałunek.

Zwyczaje wielkanocne we Francji

Francuska Wielkanoc znana jest jako Pâques i, w przeciwieństwie do wielu innych kultur, nie ma tak silnych konotacji religijnych. Zamiast tego jest naznaczona dobrym jedzeniem, więc nic dziwnego, że Francuzi są znani na całym świecie jako wielcy smakosze. Tradycyjnym daniem jest jagnięcina na różne sposoby symbolizująca baranka ofiarnego, ale oczywiście istnieje wiele innych przysmaków, takich jak fasola, szparagi i słodkie brioszki.

Co więcej, obywatele Francji w czasie Wielkanocy spożywają duże ilości czekoladowych smakołyków i marcepanu. Smakołyki nie są jednak ukrywane przed dziećmi przez wielkanocnego zajączka. Zamiast tego mówi się, że kiedy dzwony wracają do Francji z Rzymu, z nieba spadają słodycze w postaci czekoladowych jajek, kurczaczków lub zajączków. Dzieci podekscytowane szukają ich w ogrodach.

Dla Francuzów jajka są symbolem narodzin i bogactwa. Tradycja dawania jajek w prezencie podczas Święta Wiosny została zapoczątkowana przez Ludwika XIV na jego dworze, który podobno podarował swojej rodzinie złote jajka na Wielkanoc. Różne gry z jajkami, zwyczaj toczenia surowych jajek po łagodnym zboczu lub rzucania nimi w powietrze, stały się bardzo popularne we Francji.

Wśród humorystycznych tradycji typowych dla Francuzów jest wielkanocny żart znany jako poisson d’avril. Łatwo jest rozpoznać osobę, która była celem takiego żartu. Będzie ona miała przyczepioną do pleców papierową rybę. W tym przypadku chodzi o to, aby umieścić podobną rybę na plecach każdego, kto się do ciebie zbliży.

Zwyczaje wielkanocne w Niemczech

Jeśli chodzi o popularne tradycje wielkanocne na całym świecie, z pewnością nie możemy zapomnieć o zwyczajach panujących w pobliskich Niemczech. Podobnie jak Boże Narodzenie, święta te są nieodłącznie związane z różnymi rynkami dla obywateli Niemiec, a większość Niemców nie omija uczęszczania do kościoła i uroczystych nabożeństw związanych z wniebowstąpieniem Jezusa Chrystusa i jego zwycięstwem nad śmiercią.

W Białą Sobotę w Niemczech rozpalana jest duża liczba ognisk, aby wypędzić zimę, powitać słońce i zapewnić płodność lub dobre zbiory. Oczywiście nikt nie wyobraża sobie wiosennego święta bez pisanek, które podobnie jak w naszym kraju są kolorowo malowane. W niektórych regionach typową wiosenną dekoracją są nawet drzewka wielkanocne, które są obficie udekorowane kolorowymi jajkami.

Co gorsza, Niemcy mają również dość dziwaczne święta, których nie można zobaczyć tutaj. Jajka są noszone, toczone, a nawet rozbijane. Jedną z najpopularniejszych konkurencji jest rzucanie jajkiem w górę lub w dal, tak aby się nie stłukło. Inspiracja dla tej zabawy pochodzi prawdopodobnie z ludowego zwyczaju, w którym właściciel domu rzucał jajko przez dach, a inny członek rodziny po drugiej stronie miał je złapać. Jeśli im się to udało, ich budynek był chroniony przed piorunami.

Jeśli chodzi o cukierek albo psikus z pomponami, zdecydowanie nie zobaczysz ich w Niemczech. W Wielkanoc dzieci otrzymują zajączka, od którego dostają drobne upominki. Ponadto, robią również słomiane gniazda, które ich rodzice ukrywają w różnych miejscach w domu. Jajka są następnie składane przez zająca, lisa, bociana lub koguta. Zależy o jakiej części Niemiec mówimy.

Zwyczaje wielkanocne na Słowacji

Słowacka Wielkanoc nie różni się zbytnio od czeskiej, więc ludzie również wysyłają do siebie kartki wielkanocne i pocztówki. Chłopcy chodzą z pomlazą po kolędzie (znanej jako shibačka lub polievačka), aby dostać od dziewcząt słodycze, jajka lub alkohol, a we wschodniej Słowacji tradycją jest również oblewanie dziewcząt i kobiet wodą lub wrzucanie ich do strumienia. Celem jest zapewnienie im życiodajnej siły fizycznej i psychicznej. Jeśli chodzi o tradycyjne potrawy, na Słowacji piecze się okrągły bochenek znany jako paška.

Zwyczaje wielkanocne w Hiszpanii

W Hiszpanii Wielkanoc kojarzy się głównie z wieloma tradycjami religijnymi, zwłaszcza z dużymi procesjami z figurami Jezusa Chrystusa i Virgen de la Macarena lub Virgen de la Esperanza. Podczas gdy w niektórych miejscach procesje te mogą być przerażające, ponieważ biorą w nich udział ludzie noszący kaptury, na południu są one bardziej radosne.

Dla Hiszpanów Wielkanoc to czas spotkań z rodziną i spędzania czasu na wsi lub na plaży. Tradycyjnie przygotowuje się pieczeń mięsną (Roscon de Pascua), ale robi się także różne wieńce i słodkie bochenki ciasta, czasem z barwionymi jajkami na twardo. W każdym wielkanocnym cieście ukryta jest również mała plastikowa kukła, która przyniesie szczęście temu, kto ją znajdzie.

Zwyczaje wielkanocne we Włoszech

Podczas gdy okres karnawału dla Włochów jest naznaczony karnawałową zabawą i kolorowymi paradami, Wielkanoc jest bardziej religijna. Ludzie licznie uczestniczą w mszach, organizują procesje ze świecami i cieszą się piknikami na wsi. Najbardziej świątecznym dniem jest Niedziela Wielkanocna, kiedy serwowany jest wielodaniowy obiad. Największym przysmakiem jest oczywiście pieczona jagnięcina, ale na tradycyjnym wielkanocnym stole nie może zabraknąć również precli czy deseru z ciasta drożdżowego w kształcie gołębia.

Zwyczaje wielkanocne w Grecji

W Grecji Wielkanoc jest jednym z najważniejszych świąt w roku. Ponieważ jednak data Wielkanocy opiera się na kalendarzu juliańskim, odbywa się ona w innym czasie niż chrześcijański. Ludzie uczestniczą we mszy codziennie przez cały tydzień, a podczas nabożeństwa w Wielki Piątek ciało Chrystusa jest wynoszone z kościoła. Światła przykrywa się czarną tkaniną, bije się w żałobne dzwony, a krzyże przyozdabia kwiatami.

Jajka w Grecji barwione są głównie na czerwono, ponieważ kolor ten symbolizuje nowe życie i krew Chrystusa. W nocy z soboty na niedzielę ludzie wymieniają się pomalowanymi jajkami i stukają się ich czubkami, a ten, kto ich nie stłucze, będzie miał szczęście przez cały rok. Obchody Wielkanocy tradycyjnie obejmują procesje z lampionami, walki na jajka i rozbijanie glinianych garnków, co jest zwyczajem związanym ze śmiercią i odrodzeniem.

Zwyczaje wielkanocne w Norwegii

Znakiem rozpoznawczym norweskich świąt wielkanocnych są powieści kryminalne znane jako påskekrim, które obecnie uważane są niemal za gatunek sam w sobie, ponieważ dosłownie zalewają lokalny rynek książek podczas wiosennych świąt. Jednak norweskie stacje telewizyjne również nie pozostają w tyle i podczas świąt wielkanocnych emitują głównie programy kryminalne i detektywistyczne.

Norweskie gazety tradycyjnie publikują w okresie wielkanocnym historie, z których czytelnicy próbują wywnioskować, kto jest sprawcą przestępstwa. Co gorsza, kryminały drukowane są nawet na kartonach z mlekiem. Jeśli chodzi o inne zwyczaje wielkanocne, Norwegowie często biorą urlop i wyjeżdżają na narty w góry, a kolor żółty lub tradycyjne wypieki są również nieodłącznym elementem okresu wielkanocnego.

Zwyczaje wielkanocne w USA

Chociaż amerykańska Wielkanoc jest nieco mniej spektakularna niż Boże Narodzenie, ludzie nadal przywiązują do niej dużą wagę. Podczas gdy niektórzy uczęszczają do kościołów i na nabożeństwa, dla innych Wielkanoc nie jest ważna z religijnego punktu widzenia, ale raczej ze względu na dobre jedzenie i pompatyczne dekoracje wielkanocne, którymi ozdabiają swoje domy.

Wiele rodzin spędza razem czas już w Białą Sobotę, dekorując wieczorem pisanki. Są one następnie umieszczane w domu lub ogrodzie na różne sposoby przez dorosłych. W niedzielę rano ludzie zwykle zbierają się w domu przyjaciela lub krewnego, a dzieci szukają jajek, które podobno zostały ukryte przez niespokojnego Zajączka Wielkanocnego.

Ogrody Białego Domu są nawet otwarte dla dzieci, gdzie obserwuje się coroczną tradycję zwaną Easter Egg Roll lub Egg Rolling. Tutaj dzieci poniżej trzynastego roku życia rywalizują w toczeniu jajek długą łyżką, podczas gdy ludzie przebrani za Zajączka Wielkanocnego poruszają się dookoła. Big Egg Hunt to typowy zwyczaj nowojorczyków. Jest to gra dla dorosłych, którzy szukają gigantycznych pisanek w całym mieście.

Inne zwyczaje wielkanocne na świecie

• Irlandczycy spożywają jajka, aby uczcić koniec Wielkiego Postu. Ci, którzy chcą dostać specjalne ciasto, muszą wykonać taniec.
• Austriacy przestrzegają tradycji, zgodnie z którą muszą zjeść coś zielonego w Wielki Czwartek, a następnie rozpalić ogniska w Białą Sobotę, aby przegonić zimno.
• W Finlandii dzieci przebierają się za czarodziejów lub czarownice na czas kolędowania, a tradycyjnym daniem jest potrawa zwana mämmi, czyli owsianka z wody i słodzonego słodu żytniego, podawana ze śmietaną i cukrem.
• Na Cyprze rodziny zbierają się w Wielkanoc w pobliżu kościoła, aby wspólnie zjeść obiad.
• Chorwaci błogosławią gałązki palmowe lub oliwne, biorą udział w procesjach religijnych, pieką słodki okrągły chleb znany jako pogača i, podobnie jak Grecy, grają w stukanie jajkami.
• W Rosji Wielkanoc obchodzona jest później, zgodnie z kalendarzem prawosławnym. Ludzie dają sobie jajka, a następnie całują się trzy razy na znak przyjaźni.
• W Meksyku w Wielkanoc odbywają się wielkie procesje, a ludzie chodzą po ulicach z obrazami symbolizującymi Judasza, które są później podpalane.
• Na Filipinach odbywają się parady, podczas których wierni są biczowani pasami i bambusami, a nawet przybijani do krzyża jak zbawiciel Jezus Chrystus.